Η ανάγκη αξιολόγησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013 προκύπτει κανονιστικά από τον Καν. 1083/2006 και ειδικότερα από το Άρθρο 47, όπου γενικός στόχος της Αξιολόγησης είναι "να βελτιωθεί η ποιότητα, η αποτελεσματικότητα και η συνέπεια της ενίσχυσης από τα Ταμεία, καθώς επίσης και η στρατηγική και η εφαρμογή των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων όσον αφορά στα συγκεκριμένα διαρθρωτικά προβλήματα των Κρατών Μελών και των ενδιαφερόμενων περιφερειών, λαμβάνοντας υπόψη το στόχο της βιώσιμης ανάπτυξης και της σχετικής κοινοτικής νομοθεσίας σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τη στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση".

Ειδικότερα για την αξιολόγηση των ΕΠ κατά την υλοποίησή τους ο Κανονισμός μέσω του Άρθρου 48 παρ. 3 αναφερόμενος στην ευθύνη των κρατών μελών σημειώνει ότι "κατά τη διάρκεια της περιόδου προγραμματισμού, τα κράτη μέλη πραγματοποιούν αξιολογήσεις που συνδέονται με την παρακολούθηση επιχειρησιακών προγραμμάτων, ιδίως όταν, κατά την εν λόγω παρακολούθηση, διαπιστωθεί σημαντική απόκλιση από τους στόχους που τέθηκαν αρχικά, ή όταν υποβάλλονται προτάσεις για την αναθεώρηση των επιχειρησιακών προγραμμάτων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 33. Τα αποτελέσματα υποβάλλονται στην Επιτροπή Παρακολούθησης για το επιχειρησιακό πρόγραμμα και στην Επιτροπή".

Οι αξιολογήσεις κατά την διάρκεια της υλοποίησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013, θα αποτελέσουν μια διαδικασία μέσω της οποίας θα αναλύονται τα δεδομένα της υλοποίησης, θα γίνονται προβλέψεις για τη μελλοντική εξέλιξη των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και θα διατυπώνονται συμπεράσματα και συστάσεις για την λήψη κατάλληλων μέτρων.

Σε ποιες περιπτώσεις διενεργούνται αξιολογήσεις κατά την διάρκεια υλοποίησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων

Αν και ο Κανονισμός 1083/2006 προβλέπει ελαστικές ρυθμίσεις όσον αφορά το θεματικό πεδίο, το σχεδιασμό, και το χρόνο εκπόνησης των αξιολογήσεων κατά τη διάρκεια υλοποίησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, υπάρχουν δύο συγκεκριμένες περιπτώσεις στις οποίες τα κράτη μέλη υποχρεωτικά θα πρέπει να τις εκπονήσουν (Καν.1083/2006,  άρθρο 47, παρ.3). Ειδικότερα :

α) Όταν τα συστήματα παρακολούθησης εντοπίζουν μια σημαντική απόκλιση 

Οι Διαχειριστικές Αρχές και οι Επιτροπές  Παρακολούθησης παρακολουθούν τακτικά κατά τη διάρκεια της υλοποίησης τους φυσικούς-οικονομικούς δείκτες που περιλαμβάνονται στο ΕΠ καθώς επίσης, εάν είναι απαραίτητο, κάθε άλλο δείκτη που περιλαμβάνεται στα Επιχειρησιακά Προγράμματα και το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ). Αυτή η διαδικασία  στηρίζεται σε μία ποσοτική ανάλυση, και αν αυτή δεν είναι δυνατή σε μια ανάλυση ποιοτικού χαρακτήρα, σχετική με την πραγματοποιηθείσα πρόοδο, τα κύρια αποτελέσματα και άλλους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την πορεία  της υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος.

β) 'Οταν προτείνονται αναθεωρήσεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Ο Καν. 1083/2006 στο άρθρο 48 παρ. 3 προβλέπει τη ρητή συσχέτιση μεταξύ της αξιολόγησης και της αναθεώρησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Μπορούν να υπάρξουν διάφοροι λόγοι για την επανεξέταση και, εάν είναι απαραίτητο, την αναθεώρηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, όπως η ύπαρξη σημαντικών κοινωνικοοικονομικών αλλαγών στο περιβάλλον του προγράμματος, η ύπαρξη σημαντικών αλλαγών στις κοινοτικές, εθνικές ή περιφερειακές προτεραιότητες, η διαπίστωση δυσκολιών εφαρμογής, ή όπου η παρακολούθηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων αποκαλύπτει μια σημαντική απόκλιση από τους στόχους που έχουν τεθεί. Σε αυτές τις τέσσερις περιπτώσεις, πριν την αναθεώρηση ενός Επιχειρησιακού Προγράμματος πρέπει να προηγηθεί η αξιολόγησή του. Η αξιολόγηση με την ανάλυση και τα συμπεράσματά της θα υποστηρίξει την Αναθεώρηση του ΕΠ στις περιπτώσεις όπου επιδιώκονται αλλαγές:

• οικονομικές (όπως ανακατανομή των πόρων μεταξύ των Αξόνων Προτεραιότητας)
• σχετικές με το περιεχόμενο (όπως αναθεώρηση της στρατηγικής, των δράσεων, των στόχων σε επίπεδο Επιχειρησιακού Προγράμματος ή Άξονα Προτεραιότητας),
• σχετικές με την εφαρμογή (όπως, καθιέρωση νέων διαδικασιών εφαρμογής ή σημαντική αναδιάρθρωση των υπαρχόντων).

γ) όταν προβλέπονται στο σχέδιο αξιολόγησης (EvaluationPlan) του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Εκτός από τις περιπτώσεις όπου η αξιολόγηση απαιτείται από τον Κανονισμό 1083/2006, η Επιτροπή με έγγραφο οδηγιών της ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να πραγματοποιήσουν τις αξιολογήσεις που, σύμφωνα με το πεδίο εφαρμογής τους, το σχέδιο και το χρονικό τους πλαίσιο, ικανοποιούν άλλες στρατηγικές και λειτουργικές ανάγκες των υπεύθυνων για τη λήψη αποφάσεων. Τις αξιολογήσεις αυτές τα κράτη έχουν προσδιορίσει στα Σχέδια Αξιολόγησης που έχουν εκπονήσει για την περίοδο 2007-2013.

Η χώρα μας, στις Διατάξεις Εφαρμογής των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων που έχουν εγκριθεί από την ΕΕ, έχει υποβάλει το ενδεικτικό Σχέδιο των Αξιολογήσεων με τον προγραμματισμό της περιόδου 2007-2013, (1ο  εξάμηνο 2011 και 1ο εξάμηνο 2013).

Εκθέσεις αξιολόγησης 

EX-ANTE Αξιολόγηση ΕΠ-ΕΠ
Ενδιάμεση έκθεση αξιολόγησης
Παραρτήματα ενδιάμεσης έκθεσης (1)
Παραρτήματα ενδιάμεσης έκθεσης (2)
Παραρτήματα ενδιάμεσης έκθεσης (3)